افسردگی فصلی؛ علت و علائم

افسردگی فصلی یک اختلال روانی است که بیشتر در فصل‌های سرما اتفاق می‌افتد و معمولاً با آغاز فصل پاییز و ادامه تا اوایل بهار همراه است. این اختلال معمولاً با کاهش نور خورشید و تغییرات در ساعات روشنایی و تاریکی مرتبط است. افراد مبتلا به افسردگی فصلی ممکن است احساسات افسرده‌تری، ناراحتی، کاهش انرژی، بی‌اشتهایی، دشواری در خوابیدن و کاهش تمرکز را تجربه کنند. این وضعیت می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت زندگی و عملکرد روزمره افراد داشته باشد. عوامل متعددی مانند عوامل ژنتیکی، نوع شیوه زندگی، نقص ویتامین D، و تأثیر نور خورشید بر ساعت دیمری بدن در بروز این اختلال نقش دارند. درمان افسردگی فصلی می‌تواند شامل روش‌های روانشناختی، درمان دارویی، تغییرات در سبک زندگی و استفاده از تراپی نوری باشد.

علت افسردگی فصلی

دلیل اصلی افسردگی فصلی ناشناخته است ولی شواهد محکم حاکی از آن است که کوتاه شدن ساعات روشنایی روز می تواند شروع کننده این حالت باشد. یک تئوری بیانگر آن است که بدن یک ساعت بیولوژیکی دارد که خلق، خواب و هورمون های بدن را تنظیم می کند. با تغییر در ساعات روشنایی روز، ساعت بیولوژیکی هم تغییر می کند. با تغییر فصل، ساعت بیولوژیکی دوباره تنظیم می شود. یک تئوری دیگر وجود دارد که بیان می کند مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین که باعث انتقال اطلاعات بین اعصاب می شود، در افراد مبتلا به افسردگی فصلی تغییر می کند. ملاتونین یک ماده شیمیایی بوده که بر الگوی خواب تاثیر می گذارد همچنین می تواند در ایجاد اختلال خلقی فصلی نقش مهمی ایفا کند. بعضی از محققین معتقدند که کاهش نور خورشید باعث افزایش ترشح ملاتونین در بعضی از افراد می‌شود و این می تواند باعث بروز علائمی مانند خواب آلودگی و تنش شود.

علائم اختلال عاطفی فصلی

افرادی که از اختلال عاطفی فصلی رنج می برند بسیاری از علائم افسردگی را دارند که عبارتند از:
– غمگینی
– اضطراب
– بی قراری
– از دست دادن علاقه به فعالیت های روزمره
-کناره گیری از فعالیت های اجتماعی
– کاهش تمرکز
– احساس خستگی بیش از حد و کاهش انرژی
– احساس سنگینی در دست و پا
– افزایش نیاز به خواب
– افزایش اشتها به کربوهیدرات ها و افزایش وزن

علائم افسردگی فصلی مربوط به پاییز و زمستان

علائم خاص  افسردگی فصلی با شروع زمستان که گاهی اوقات افسردگی زمستانی نامیده می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•   پر خوابی

•  تغییر اشتها، به خصوص میل شدید به غذاهای پر کربوهیدرات مثل شیرینی

•  افزایش وزن

•   خستگی یا کاهش انرژی

علائم افسردگی فصلی مربوط به بهار و تابستان

علائم خاص اختلال عاطفی فصلی با شروع تابستان، که گاهی اوقات افسردگی تابستانی نامیده می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در خواب (بی خوابی)

• کاهش اشتها

•  کاهش وزن

•   بیقراری شدید یا اضطراب

• افزایش تحریک پذیری

بیشتر بخوانید: علائم فیزیکی افسردگی چیست؟

تغییرات فصلی و اختلال دوقطبی

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در معرض خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی هستند. در برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دوره های شیدایی ممکن است به یک فصل خاص مرتبط باشد. به عنوان مثال، بهار و تابستان می تواند علائم شیدایی یا یک نوع خفیف تر آن (هیپومانیا)،و سایر علائم مثل اضطراب، بی قراری و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد. آنها همچنین ممکن است در طول ماه های پاییز و زمستان افسردگی را تجربه کنند.

میزان شیوع افسردگی فصلی

حدوداً نیم میلیون نفر از جمعیت مردم آمریکا از افسردگی فصلی زمستان رنج می برند. سه چهارم از افراد مبتلا به این افسردگی زنان هستند. بنابراین افسردگی فصلی در زنان شایع تر است. این نوع افسردگی معمولاً در اوایل بزرگسالی خود را نشان می دهد. این نوع افسردگی گاهی در دوران کودکی و نوجوانی هم بروز می کند. افراد مسن کمتر به این حالت دچار می شوند.
این بیماری برای افرادی که در نواحی ابری، عرض جغرافیایی بالا و مناطق نزدیک به قطب شمال و جنوب زندگی می کنند، بیشتر بروز می کند. افرادی که به نواحی عرض جغرافیایی بالا مهاجرت می کنند، بیشتر در معرض افسردگی فصلی هستند.

تغییرات فصلی و اختلال دوقطبی

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در معرض خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی هستند. در برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دوره های شیدایی ممکن است به یک فصل خاص مرتبط باشد. به عنوان مثال، بهار و تابستان می تواند علائم شیدایی یا یک نوع کم شدت شیدایی (هیپومانیا)، اضطراب، بی قراری و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد. آنها همچنین ممکن است در طول ماه های پاییز و زمستان افسردگی را تجربه کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

کاملاً طبیعی است که هر کسی چند روزی احساس غم و اندوه کند. اما اگر برای روزهایی طولانی تر احساس غمگینی می‌کنید و انگیزه ای برای فعالیت های لذت بخش خود ندارید، به روانپزشک مراجعه کنید. این امر به ویژه اگر الگوی خواب و اشتهای شما تغییر کرده باشد، یا برای کسب آرامش الکل می نوشید، یا احساس ناامیدی کرده و به خودکشی فکر می کنید بسیار مهم است.

عوامل خطر

شیوع اختلال عاطفی فصلی در زنان شایع تر از مردان بوده و جوان ها بیشتر از افراد مسن مبتلا می شوند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی را افزایش دهند عبارتند از:

📌 سابقه خانوادگی

 اقوام درجه اول مبتلایان به این بیماری احتمال بیشتری دارد که به اختلال عاطفی فصلی و یا سایر فرم های افسردگی مبتلا باشند

📌 ابتلا به افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی

 در صورت ابتلا به یکی از این دو بیماری، علائم افسردگی ممکن است در فصل خاصی بدتر شود.

📌 زندگی دور از خط استوا

 به نظر می رسد افسردگی فصلی در بین افرادی که در شمال یا جنوب کره زمین زندگی می کنند، شایع تر است. این ممکن است به دلیل کاهش نور خورشید در طول زمستان و روزهای طولانی تر در ماه های تابستان باشد.

📌 سطح پایین ویتامین D

 مقداری از  ویتامین D در پوست هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می شود. ویتامین D می تواند به افزایش فعالیت سروتونین کمک کند. کاهش نور خورشید و دریافت نکردن ویتامین D کافی از غذاها و سایر منابع، ممکن است باعث کاهش سطح ویتامین D در بدن شود.

پیشگیری:

هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از ایجاد اختلال عاطفی فصلی وجود ندارد. با این حال، اگر اقدامات اولیه را برای مدیریت علائم انجام دهید، ممکن است بتوانید در طول زمان از بدتر شدن آن جلوگیری کنید. ممکن است بتوانید از تغییرات شدید خلق، اشتها و انرژی جلوگیری کنید، زیرا می توانید زمان شروع این علائم را پیش بینی کنید. درمان افسردگی می تواند به پیشگیری از عوارض کمک کند، به خصوص اگر افسردگی فصلی قبل از بدتر شدن علائم تشخیص داده شده  و درمان شود. برخی شروع درمان را قبل از شروع معمول علائم افسردگی در پاییز یا زمستان مفید می دانند و سپس درمان را پس از زمانی که علائم معمولاً از بین می روند ادامه می دهند. سایر افراد برای جلوگیری از بازگشت علائم به درمان مداوم نیاز دارند.

اختلال عاطفی فصلی  نوعی افسردگی است که به تغییرات فصول مربوط می شود تقریباً در زمان های مشابهی هر سال شروع می شود و پایان می یابد. اگر شما مانند اکثر افراد مبتلا به افسردگی فصلی هستید، علائم شما از پاییز شروع می شود و تا ماه های زمستان ادامه می یابد و انرژی شما را کاهش می دهد و باعث ایجاد احساس بد خلقی می شود. این علائم اغلب در ماه های بهار و تابستان برطرف می شوند. در موارد کمتر، در بهار یا اوایل تابستان باعث افسردگی می شود و در ماه های پاییز یا زمستان برطرف می شود.