اختلال خواب در کودکان (بررسی علل و روش های درمان)
اختلال خواب در کودکان جزء مواردی میباشد که اکثر کودکان دچار آن هستند. این امر باعث شده والدین نسبت به این موضوع نگران باشند . در صورتی که با پیدا کردن علل و روش های درمان جای هیچ نگرانی نیست. ما در این مقاله سعی داریم دلایل و روش های درمان این موضوع را به شما ارائه دهیم.
دلایل اختلال خواب در کودکان
دلایل ایجاد اختلال خواب در کودکان عبارتند از:
- چاقی: چاقی یکی از دلایل اصلی آپنه انسدادی و ایجاد اختلال در خواب هم در کودکان و هم در بزرگسالان میباشد.
- مشکلات ژنتیکی مانند سندرم پای بی‌قرار
- اضطراب
- اختلالات رفتاری مانند لجبازی در رفتن به تخت خواب و بر هم خوردن روتین خواب شبانه
در ادامه‌ی این مقاله به برخی از مهمترین اختلالات خواب در کودکان اشاره می‌نمائیم.
- بی‌خوابی
یکی از شایعترین اختلالات خواب که حدود 20 تا 30 درصد کودکان به آن مبتلا هستند بی‌خوابی میباشد. بی‌خوابی به 3 دسته تقسیم می‌شود:
- بی‌خوابی رفتاری: مقاومت در مقابل خوابیدن، طولانی شدن زمانی که والدین برای خواباندن کودک باید صرف نماید و بیدار شدن‌های مکرر در شب جزء مواردی میباشد که اغلب کودکان تا سنین 5 سالگی با آن مواجه می‌شوند. در صورتی که بی‌خوابی رفتاری به صورت مداوم بوده و هر شب رخ دهد می‌تواند در عملکرد طبیعی خواب کودک اختلال ایجاد نمیاد.
- بی‌خوابی شرطی: اضطراب اختلالی است که در کودکان بزرگتر و نوجوانان شایع میباشد و مانع از خوابیدن و یا خواب منظم در کودک می‌شود.
- اختلال خواب موقت: شرایطی مانند مسافرت، مهمانی، بیماری و یا رخداد وقایع استرس زا می‌تواند موجب بی‌خوابی‌های موقتی و به هم خوردن برنامه‌ی خواب شبانه‌ی کودک شود.
- آپنه انسدادی خواب
زمانی که بافت‌های گلو منجر به انسداد مسیر عبور هوا در طی خواب شود آپنه انسدای خواب ایجاد می‌شود. این اختلال منجر به ایجاد وقفه‌های متناوب و کوتاه مدت در تنفس کودک می‌شود و نتیجه‌ی آن بی‌خوابی و اختلال در خواب شبانه‌ی کودک میباشد. 1 تا 5 درصد کودکان دچار این اختلال هستند.
برخی از عوامل خطری که منجر به ایجاد آپنه انسدادی خواب در کودکان می‌شود عبارتند از:
- اضافه وزن
- بزرگ شدن لوزه‌ها
- برخی بیماری‌های دندان
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- راه رفتن در خواب و شب ادراری
راه رفتن اختلالی است که موجب می‌شود کودک در هنگام خواب اقدام به راه رفتن و یا رفتارهای پیچیده‌ی دیگری نماید. شب ادراری نیز به صورت ادرار غیر ارادی در هنگام خواب توصیف می‌شود. تقریباُ 5 درصد کودکان دچار این اختلالات میباشد. در اغلب موارد راه رفتن در خواب و یا شب ادراری با بزرگتر شدن کودک بهبود می‌یابد.
- وحشت شبانه
وحشت شبانه نوعی از پاراسومنیا میباشد که موجب بیدار شدن با احساس ترس در کودکان می‌شود. پس از بیداری کودک هیچ گونه خاطره‌ای از رویدادی که موجب وحشت و بیداری او شده است ندارد.
این اختلال در بزرگسالان نادر میباشد اما حدود 30 درصد کودکان بین سنین 3 تا 7 ساله این اختلال را تجربه می‌نمایند. علت ایجاد وحشت شبانه به طور کامل شناخته شده نمی‌باشد اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی در این اختلال دخیل می‌باشند.
- کابوس در کودکان
وجه تمایز بین کابوس و وحشت شبانه در این است که کودک هیچ خاطره‌ای از وحشت شبانه ندارد و این اختلال در مرحله‌ی NERM خواب رخ می‌دهد اما کابوس معمولاً در مرحله‌ی REM رخ می‌دهد و با حرکات سریع چشم و دیدن رویا همراه میباشد. کابوس معمولاُ به دلیل استرس و یا وقایع دیگر در زندگی ایجاد می‌شود.
- سندرم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار که تحت عنوان بیماری ویلیس اکبوم نیز شناخته می‌شود یک اختلال حرکتی میباشد که می‌تواند منجر به اختلال شدید در خواب شبانه شود. علائم این بیماری میل به تکان دادن پاها میباشد که در هنگام استراحت و خواب شبانه افزایش می‌یابد.
این اختلال ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند کمبود آهن و یا اختلالات ژنتیکی رخ دهد.
درمان اختلال خواب در کودکان
بی‌خوابی‌های دوران کودکی به خصوص بی‌خوابی کودک در هنگام شب می‌تواند برای کل اعضاء خانواده چالش برانگیز باشد. به عنوان اولین قدم جهت درمان اختلال خواب در کودکان باید یک برنامه‌ی منظم جهت خوابیدن کودک خود در نظر بگیرید.
سایر راهکارهایی که جهت درمان اختلال خواب کودک خود می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
- ایجاد روال ثابت قبل از خواب مانند کتاب خواندن
- محدود کردن زمان استفاده از وسایل دیجیتال و زل زدن به صفحه نمایش به خصوص بعد از عصر
- انجام تمرینات ورزشی در طی روز
- کاهش عوامل استرس زا با صحبت کردن و حمایت از کودک
- ایجاد یک محیط آرام برای خواب: کاهش صدا، کاهش نور و ایجاد دمای مناسب
اکثر اختلالات خواب در کودکان با افزایش سن آنها بهبود می‌یابد و تا سنین نوجوانی ادامه پیدا نمی‌نمایند، با این وجود برخی از اختلالات منجر به مشکل در رفتار کودک در طی روز و از بین رفتن کیفیت زندگی کودک می‌شود. در صورتی که کودک شما برخی مواقع دچار اختلال خواب می‌شود این مشکل طبیعی بوده و در میان اغلب کودکان رخ می‌دهد اما در صورتی که کودک شما دچار اختلالات جدی در خوابیدن میباشد باید در اولین فرصت ممکن به روانپزشک کودک مراجعه نمائید تا درمان‌های مناسب برای او ارائه شود.
