اختلال چند شخصیتی (علل، علائم و روش های درمان)
اختلال چند شخصیتی یکی از اختلالات روانی می باشد که امروزه بسیاری از افراد درگیر ای بیماری می باشند. گسستگی بین افکار، خاطرات، احساسات و اعمال ممکن است در تمام افراد در زمان‌هایی مانند هنگام خیالبافی، هیپنوتیزم، غرق شد در یک فیلم و یا کتاب شدن از طریق هم ذات پنداری با قهرمان داستان رخ بدهد اما در افرادی که دچار اختلال چند شخصیتی هستند ممکن است در طی مدت کوتاهی تغییرات شدیدی را در هویت خود احساس نمایند. در این افراد ممکن است هویت‌های مختلف در زمان‌ها متفاوت کنترل احساسات و افکار بیمار را کنترل نمایند.
هویت‌های مختلفی که در این افراد دیده می‌شود ممکن است در سنین و حتی جنسیت‌های مختلف وجود داشته باشد که منجر به بروز مشکلاتی در حافظه، هویت، عواطف، ادراک، رفتار و احساست بیماران می‌شود. در اکثر بیماران یکی از شخصیت‌ها با هویت اصلی بیمار مشابهت بیشتری دارد که این هویت تحت عنوان “هویت میزبان” شناخته می‌شود.
هر کدام از هویت‌ها ممکن است دارای خاطرات و یا تجربیات باشند که هیچ شباهتی با یکدیگر نداشته و گاهی کاملاً در تضاد با یکدیگر می‌باشد. همچنین نگرش و علائق هر شخصیتی مانند علائق غذایی، ورزشی، نحوه‌ی لباس پوشیدن و یا سایر فعالیت‌ها در هر شخصیت ممکن است کاملاً متفاوت باشد.
در اکثر موارد، بیماران کنترلی بر شخصیت‌های مختلف که در زمان‌های مختلف احساسات او را در احتیار می‌گیرند ندارند و در برخی موارد پس از تغییر شخصیت، بیمار نمی‌تواند خاطرات شخصیت قبلی را به خاطر بیاورد.
Contents
علت اختلال چند شخصیتی
در اکثر بیماران اختلال چند شخصیتی به عنوان یک روش طبیعی جهت مقابله با آسیب‌های دوران کودکی بروز می‌نماید. برخی از این وقایع عبارتند از:
- تصادف
- حوادث فاجعه بار مانند زلزله، سیل، جنگ و …
- قربانی جرم و تجاوز بودن برای مدت طولانی
تقریباُ تمام افرادی که دچار اختلال چند شخصیتی هستند یک ترومای تکراری و عذاب آور را برای مدت طولانی در طی دوران کودکی خود تحمل کرده‌اند. بر اساس تحقیقاتی که در ایالات متحده و کشورهای اروپایی انجام شده است 90 درصد افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی در کودکی تحت آزار و اذیت بوده‌اند.
مقالات دیگر: اختلال شخصیت پارانوئید
این گروه از افراد برای تحمل وقایعی که در حال تجربه هستند به شخصیت‌های مختلف خیالی پناه می‌برند تا بتوانند ترس، درد و وحشت موجود را حتی برای دوران کوتاهی فراموش نمایند.
انواع اختلال چند شخصیتی
- اختلال تجزیه هویت: همان طور که اشاره شد بیمار هویت‌های مختلفی را در زمان‌های متفاوت تجربه می‌نماید.
- فراموشی تجزیه‌ای: ناتوانایی در به یاد آودن اطلاعات مربوط به یک رویداد آسیب زا می‌باشد که به سه صورت رخ می‌دهد:
موضعی: بیمار یک خاطره و یا یک دوره‌ی زمانی را فراموش می‌نماید.
انتخابی: جنبه‌های خاصی از یک رویداد و یا واقعه به فراموشی سپرده می‌شود.
عمومی: نوع نادری از فراموشی تجزیه‌ای می‌باشد که فرد به طور کامل هویت قبلی و زندگی سابق خودر را فراموش می‌نماید.
- اختلال مسخ شخصیت: به صورت تجربه‌ی غیر واقعی بودن و یا جدا شدن از ذهن و بدن بروز می‌نماید. ممکن است بیمار احساس نماید که خارج از بدن قرار دارد و شاهد تماشایی اتفاقاتی می‌باشد که برای بدن وی در حال رخ دادن می‌باشد.
افرادی که تجربیات غیرواقعی بودن را حس می‌کنند ممکن است در برخی زمان‌ها احساس نمایند که افراد و یا چیزهایی که در اطراف خود مشاهده می‌نمایند واقعی نمی‌باشد.
علائم اختلال چند شخصیتی
- وجود 2 و یا چند شخصیت متمایز که با تغییر رفتار، حافظه و تمرکز همراه می‌باشد. تغییر شخصیت‌ها معمولاً توسط خود بیمار قابل شناسایی نمی‌باشد و توسط اطرافیان بیمار گزارش می‌شود.
- عدم به یاد آوردن وقایع روزمره، اطلاعات شخصی و یا خاطرات تلخ گذشته
- اختلال در عملکردهای روزانه مانند مشکلات قابل توجه در محیط کار، روابط اجتماعی و خانوادگی
اختلال چند شخصیتی کاملاُ متفاوت با تجارب تسخیرشدگی است که بعضی افراد به عنوان جن زدگی آن را توصیف می‌نمایند.
مقالات دیگر: درمان اختلال دوقطبی
درمان اختلال چند شخصیتی
با توجه به اینکه اقدام به خودکشی و یا سایر رفتارهای خودآزاری در این گروه از بیماران دیده می‌شود لزوم شناسایی به موقع و درمان بیماران از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد.
هدف درمان در این گروه از بیماران ادغام بخش‌های مختلف شخصیت‌های جداگانه در یک هویت می‌باشد. با توجه به اینکه روان درمانی این گروه از بیماران شامل یادآوری و کنار آمدن با خاطرات و تجربیات تلخ گذشته می‌باشد ممکن است روند درمان با سختی و دشواری‌های زیادی همراه باشد.
درمان شناختی و رفتار درمانی دیالکتیکی (هدف اصلی این درمان آموزش کنترل استرس و احساسات منفی از طریق زندگی در لحظه‌ی حال می‌باشد) دو نوع درمان رایج هستند که در اختلال چند شخصیتی به کار می‌رود.
هیچ دارویی جهت درمان اختلال چند شخصیتی وجود ندارد اما برخی روانپزشکان داروهایی جهت کنترل عوارض همراه بیماری مانند افسردگی را تجویز می‌نمایند.
برخلاف آنچه که عموم تصور می‌نمایند افرادی که دچار اختلال چند شخصیتی هستند معمولاُ رفتار خشن و خطرناکی با دیگران ندارند اما ممکن است صدماتی به خود وارد نمایند.
برخی از بیماران پس از اینکه تشخصیص اختلال چند شخصیتی را دریافت می‌نمایند از پذیرش بیماری خودداری می‌نمایند و ممکن است دوره‌های درمان خود را به صورت کامل طی نکنند. در این موارد حمایت خانواده و اطرافیان می تواند نقش عمده‌ای در مسیر درمان بیماران داشته باشد.
